Człowiek uczy się przez całe życie…, a po szkole tak naprawdę dopiero zaczyna.
Od kilku już lat coraz powszechniejsza jest idea uczenia się przez całe życie, czyli lifelong learning. Oznacza ona podejmowanie przez człowieka działalności w dowolnym momencie życia, która ma na celu zdobycie nowych umiejętności, rozwój i pozyskanie wiedzy. Zakłada kontynuację dokształcania się po zakończeniu edukacji formalnej.
Lifelong learning w ostatnich latach nabiera na znaczeniu. O ile jeszcze kilkanaście lat temu ukończenie szkoły czy otrzymanie tytułu inżyniera czy magistra wiązało się z końcem nauki i wejściem w świat pracy zawodowej, to dziś rozpoczęcie kariery oznacza po prostu kolejny etap edukacji wymagany przez dynamiczny rozwój nowych technologii czy konieczności podołania wyzwaniom związanym z relacjami międzyludzkimi w środowisku pracy. Przed ciągłą nauką nie ma więc ucieczki… Jasno widać, że świat biznesu oraz technologia, tak pędzą do przodu, że podnoszenie swoich kompetencji w każdym zawodzie jest dziś koniecznością, a nie wymysłem czy stratą czasu.
Jak więc poradzić sobie z tymi wyzwaniami? Jak trafnie budować swoją karierę, aby połączyć rozwój zawodowy z obowiązkami rodzinnymi, czy codziennymi przyjemnościami?
Kariera… to nie dla mnie. Ja chcę tylko spokojnie pracować!
Kariera – to brzmi dumnie i pewnie wielu kojarzy się z „wyścigiem szczurów”. Warto podejść do słowa „kariera” po prostu jako do pewnych swoich kroków zawodowych, a nie ścigania się z własnym cieniem.
W doradztwie zawodowym często posługujemy się terminem „kariera proteuszowa”. W mitologii greckiej bóg Proteusz miał zdolność zmieniania swojej postaci i przewidywania przyszłości. Ten termin wprowadzony do obszaru doradztwa personalnego przez Douglasa Halla oznacza, że dziś ważne jest, aby pracownik niezależnie od wieku, potrafił samodzielnie zarządzać swoją ścieżką zawodową oraz adaptować się do zmieniających się warunków otoczenia, a więc także przebranżawiać się czy zmieniać miejsce pracy, kierując się przy tym także własnym systemem wartości i potrzebą indywidualnej samorealizacji.
Znowu się uczyć? To już nie dla mnie.
Dlaczego dorośli nie chcą się uczyć? Jest kilka najważniejszych barier:
- wcześniejsze niezbyt dobre doświadczenia z procesów edukacji i złe wspomnienia z np. szkoły,
- brak motywacji,
- brak wiary w siebie,
- strach przed porażką,
- otoczenie i wpływ innych,
- kondycja psychofizyczna, zdrowie.
Jedno jest pewne – człowiek jest mistrzem szukania wytłumaczeń, dlaczego „nie warto…”. W chwilach słabości i zniechęcenia warto pewnie też przypomnieć sobie inna zasadę: „masz wyniki, albo masz wymówki”. Wybór należy do Ciebie.
Starego psa nowych sztuczek nie nauczysz.
Wielu dorosłych aktywnych zawodowo ma opory, czy obawy wobec procesów uczenia się, bo edukacja kojarzy im się z ławką szkolną, ocenami, egzaminami… Tymczasem w życiu zawodowym ten element edukacji szkolnej (uczelnianej) powinien być tylko jednym z elementów edukacji zawodowej. Otrzymywanie ocen, sprawdziany, są związane z pedagogiką (czyli nauką jak kształcić dzieci i młodzież), tymczasem pisząc o edukacji zawodowej jak o kolejnym etapie rozwoju należy odnieść się do andragogiki, czyli nauki o uczeniu się osób dorosłych. Do specyfiki edukacji w wieku dojrzałym zaliczamy np. dużą motywację wewnętrzną osób, które zdecydowały się na naukę, wysoki poziom odnoszenia pozyskiwanych informacji do swojego doświadczenia, samodzielność w uczeniu się, czy wysoką świadomość celu edukacji. Jeśli edukacja oparta na longlife learning kojarzy Ci się wyłącznie ze ślęczeniem nad książkami albo udziałem w kolejnych szkoleniach to jesteś w błędzie.
Otóż, kiedy bierzesz udział w kolejnych projektach, słuchasz innych i dzielisz się z nimi wiedzą – już jesteś w tych działaniach. Chodzi tylko o to, abyś świadomie wybierał te aktywności, które faktycznie przyczyniają się do pozyskiwania przez Ciebie nowych kompetencji, a nie tylko tych odtwórczych. W tych ostatnich pewnie jesteś doskonały, ale niczego więcej Cię to nie nauczy. Natomiast uczenie się poprzez świadomą praktykę zawodową i podejmowanie trudu nowych zadań jest najbardziej cenne. Koncepcja uczenia się oparta na 70/20/10.
A więc może i starego psa nowych sztuczek nie nauczysz – jeśli on sam tego nie chce. Jeśli jednak masz motywację to uczenie się jest dla Ciebie.
Uczenie się dorosłego, to nie „wkuwanie” definicji.
Właśnie kiedy planujemy swój rozwój i rzeczywiście chcemy nabyć nowe kompetencje, warto pamiętać o wspomnianym już wcześniej podejściu 70/20/10. Zakłada ono, że najszybciej uczymy się w praktyce zawodowej (70%), w 20% od innych (poprzez np. mentoring, coaching), a w 10% uczestnicząc w tradycyjnych formach szkoleniowych, edukacyjnych (wykłady i warsztaty), czy czytając książki.
Wracając do początku – najlepiej nauczyć się na błędach. To fakt, taka nauka jest najbardziej skuteczna, bo najbardziej bolą jej efekty i najwięcej kosztuje. Ale może lepiej w takim razie uczyć się na cudzych błędach, a samemu podjąć kolejny krok w edukacji z Illustro.
